ล้วงลึกถึง ฟ้าทะลายโจร

ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรที่แพทย์ทั่วโลกให้การยอมรับในการรักษาผู้ป่วย เราจะมาล้วงลึกข้อมูลของ ฟ้าทะลายโจร ถือเป็นความรู้ติดตัวให้หลาย ๆ คนได้ทำความรู้จักกันสมุนไพรชนิดนี้มากขึ้น

     ฟ้าทะลายโจร ( Herba Andrographis ) เป็นพืชล้มลุกที่มีรสขมจัด จนขึ้นชื่อว่าเป็นเจ้าแห่งความขม “King of the Bitterness” โดยเฉพาะส่วนใบที่นิยมนำมาทำเป็นยาสมุนไพร และตำรับยารักษาโรคหลายชนิด พืชชนิดนี้สามารถพบได้ทั่วไปในทุกภาค เติบโตได้ดีในทุกชนิดดิน โดยเฉพาะพื้นที่ลุ่มที่ดินมีความชื้นมาก

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Andrographis paniculata ( Burm. f . ) Nees

ชื่อพ้อง : Justica paniculate

ชื่อสามัญ :

– Herba Andrographis

– Creat

– Creyat root

– Halviva

– Kariyat

– Green chirctta

– Krent

ชื่อท้องถิ่น :

ภาคกลาง และทั่วไป

– ฟ้าทะลายโจร

– น้ำลายพังพอน

ภาคใต้

– ฟ้าสะท้าน ( พัทลุง )

– หญ้ากันงู ( สงขลา )

– เมฆทะลาย ( ยะลา )

อีสาน

– สามสิบดี ( ร้อยเอ็ด )

อื่น ๆ

– เขยตายายคลุม ( ราชบุรี )

– ฟ้าสาง ( พนัสนิคม )

ต่างประเทศ

– อินเดีย : Kalmegh

– จีน : Chaun Xin Lian

– มาเลเซีย : Hempudu Bumi

          ถิ่นกำเนิด และการแพร่กระจาย

     ฟ้าทะลายโจร เป็นไม้ล้มลุกในตระกูลเดียวกับโหระพา หรือกระเพรา มีถิ่นกำเนิด และพบแพร่กระจายในทวีปเอเชีย

          ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

• ลำต้น

     ฟ้าทะลายโจร เป็นไม้ล้มลุก มีลำต้นสูงประมาณ 30-100 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยม ผิวลำต้นมีสีเขียวเข้ม ลำต้นตั้งตรง ต้นอ่อนตั้งตรง แตกกิ่งปานกลาง มีทรงพุ่มโปร่ง ต้นโตเต็มที่แตกกิ่งมาก มีทรงพุ่มค่อนข้างหนา

• ใบ

     ใบ ฟ้าทะลายโจร ออกเป็นใบเดี่ยว ตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ บนกิ่ง มีก้านใบสั้นมากติดกิ่ง หรือเกือบไม่มีก้านใบ ใบมีรูปหอกยาว โคนใบสอบแคบ ปลายใบเรียวแหลม แผ่นใบมีสีเขียวเข้ม และเป็นมัน ขนาดใบกว้างประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร แผ่นใบ และขอบใบเรียบ

• ดอก

     ดอก ฟ้าทะลายโจร แทงออกเป็นช่อบริเวณซอกใบที่ปลายกิ่ง แต่ละกิ่งมีช่อดอก 4-12 ช่อ และออกด้านเดียวที่ซอกใบด้านใดด้านหนึ่ง แต่ละช่อดอก ยาวประมาณ 2.5-10 เซนติเมตร แต่ละช่อมีดอกย่อยออกเรียงกันเป็นดอกเดี่ยว หรือออกเป็นคู่ 6-12 ดอก

     ดอกย่อยมีก้านช่อดอกยาว 1-5 เซนติเมตร ดอกย่อยมีขนาดเล็ก ประกอบด้วยกลีบรองดอก 5 กลีบ สีเขียว  และมีขนปกคลุม มีโคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายกลีบเรียวแหลม ยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร ถัดมาเป็นกลีบดอก 4 กลีบ ประกอบด้วยกลีบดอกด้านบน 3 กลีบ แผ่นกลีบมีสีขาว และโคนกลีบด้านในมีสีม่วงประ ส่วนกลีบล่างมี 1 กลีบ ขนาดกลีบใหญ่กว่ากลีบด้านบน ขอบกลีบ และปลายกลีบงุ้มเข้าหากลางดอก แผ่นกลีบมีสีขาว มีสีม่วงประเป็นแถบยาวที่กลางกลีบ ถัดมาตรงกลางมีเกสรตัวผู้ 2 อัน ก้านเกสรยาวโผล่เหนือกลีบดอก ก้านเกสรมีสีขาว และมีขนสีขาวปกคลุม อับเกสรมีสีม่วง ถัดมาเป็นเกสรตัวเมีย 1 อัน ก้านเกสรมีสีม่วง มีขนสั้นปกคลุม และสั้นกว่าก้านเกสรตัวผู้ ส่วนด้านล่างเป็นรังไข่ 1 อัน ทั้งนี้ ดอกจะทยอยบานจากโคนช่อไปปลายช่อ

• ผล

     ผล ฟ้าทะลายโจร มีลักษณะเป็นฝัก ฝักมีรูปทรงกระบอก คล้ายฝักต้อยติ่ง ฝักอ่อนกลม ฝักแก่มีร่องแบ่งเป็นพู 2 พู โคนฝัก และปลายฝักแหลม ฝักอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่เต็มที่จะเปลี่ยนเป็นสีดำ และปริแตกตามร่องในแนวยาว เพื่อให้เมล็ดร่วงลงดิน ขนาดฝักประมาณ 2-3 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 2-3 เซนติเมตร ด้านในฝักจะมีเมล็ดทรงกลมขนาดเล็ก สีน้ำตาลอมดำ จำนวนมาก ซึ่งจะเรียงอยู่ในพู 2 พู

อ่านบทความอื่นเพิ่มเติม

ข้อแตกต่างของ ฟ้าทะลายโจร ชนิดผง และสารสกัด

ฟ้าทะลายโจร กินอย่างไรให้ปลอดภัย