แชร์:

ตรวจโควิด - 19 มีแบบไหนบ้าง ?

1. ตรวจโควิด – 19 แบบ Real-time RT PCR

วิธีแรกเป็นการตรวจสารพันธุกรรมของไวรัสด้วยวิธี Real-time RT PCR ซึ่งเป็นวิธีที่องค์การอนามัยโลกแนะนำ และประเทศไทยพร้อมใช้อยู่ในปัจจุบัน องค์การอนามัยโลกแนะนำ การตรวจด้วยวิธีนี้มีข้อดีคือ มีความจำเพาะ และแม่นยำสูง สามารถทราบผลภายใน 1-2 วัน และสามารถตรวจจับเชื้อไวรัสในปริมาณน้อย ๆ ได้

ดังนั้น ไม่ว่าจะเชื้อไวรัสนั้น คือเชื้อเป็น หรือเชื้อตาย ก็สามารถตรวจจับได้หมดจากสารคัดหลั่งทางเดินหายใจส่วนบน ส่วนล่าง ของผู้สงสัยติดเชื้อ ถือว่าเป็นวิธีที่เหมาะสมสำหรับการตรวจวินิจฉัยโรคเพื่อการรักษาที่รวดเร็ว ตั้งแต่ระยะแรกของการเกิดโรค

2. ชุด ตรวจโควิด – 19 แบบ Rapid Test

คือ ชุดทดสอบอย่างง่าย และรวดเร็ว สำหรับการตรวจหาเชื้อไวรัส และภูมิคุ้มกันโควิด-19 ซึ่งใช้เวลาในการตรวจประมาณ 10 – 30 นาที เร็วกว่าวิธีการตรวจแบบ RT-PCR ( Real Time Polymerase Chain Reaction ) ที่ใช้เวลาประมาณ 24 – 48 ชั่วโมง แต่การตรวจแบบ Rapid Test เป็นแค่เพียงการคัดกรองเบื้องต้นเท่านั้น ผลลัพธ์จะยืนยันได้ ก็ต่อเมื่อเข้ารับการตรวจยืนยันผลจากห้องปฏิบัติการ ด้วยวิธีการตรวจแบบ RT-PCR ที่โรงพยาบาลเท่านั้น

ถึงแม้ว่าการตรวจแบบ Rapid Test จะไม่สามารถยืนยันผลลัพธ์การติดเชื้อโควิด-19 ที่แม่นยำได้ แต่ก็สามารถใช้คัดกรองในเบื้องต้น เหมาะสำหรับผู้ที่สงสัยว่าติดเชื้อแต่ไม่แสดงอาการ เพื่อลดปัญหาความแออัด และการรอคิวนานจากการเดินทางไปตรวจหาเชื้อที่โรงพยาบาล และยังเป็นอีกทางเลือกที่ช่วยให้ตรวจพบเชื้อได้เร็วขึ้น เพื่อให้เข้ารับการรักษาได้อย่างทันท่วงที

ชุด ตรวจโควิด – 19 แบบ Rapid Test แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ Rapid Test ชนิดตรวจ Antigen ( Rapid Antigen Test ) กับชนิดตรวจ Antibody ( Rapid Antibody Test ) ซึ่งมีจุดประสงค์ในการตรวจที่แตกต่างกัน ดังนี้

Rapid Antigen Test คือ การตรวจหาเชื้อโควิด-19 โดยใช้วิธีการ Swab เก็บตัวอย่างสารคัดหลั่ง ที่บริเวณจมูกลึกถึงคอ เก็บจากลำคอ หรือเก็บจากบริเวณอื่น ขึ้นอยู่กับวิธีการเก็บตัวอย่างของชุดการตรวจนั้น ๆ ซึ่งวิธีการตรวจนี้ ผู้ตรวจจะต้องรับเชื้อมาแล้ว 5 – 14 วัน ถึงจะได้ผลลัพธ์ที่แม่นยำ เพราะหากเชื้อไวรัสที่มีอยู่น้อย ก็อาจทำให้วิธีการตรวจนี้ไม่พบเชื้อ ดังนั้น จำเป็นจะต้องไปตรวจแบบ RT-PCR ซ้ำที่โรงพยาบาล
Rapid Antibody Test คือ การตรวจหาภูมิคุ้มกันโควิด-19 โดยใช้วิธีการเจาะเลือดที่บริเวณปลายนิ้ว หรือท้องแขน ผู้ตรวจจะต้องรับเชื้อมาแล้ว 10 วันขึ้นไป ถึงจะตรวจเจอภูมิคุ้มกัน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น วิธีการตรวจนี้มีโอกาสคลาดเคลื่อนสูง เพราะภูมิคุ้มกันโควิด-19 ไม่ได้มาจากการติดเชื้อเพียงอย่างเดียว แต่อาจจะมาจากการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 หรือแม้กระทั่งผู้ป่วยโควิด-19 ที่หายป่วยดีแล้ว ก็สามารถตรวจพบได้

อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยอนุญาตให้ประชาชนซื้อมาใช้ตรวจเองได้ แค่ชุด Rapid Antigen Test เท่านั้น ( ทางภาครัฐจะเรียกว่าชุด Antigen Test Kit ) โดยจะเริ่มให้ซื้อได้ในสัปดาห์หน้า ส่วนชุด Rapid Antibody Test อนุญาตให้ใช้ได้แค่ในสถานพยาบาล เนื่องจากชุด Rapid Antibody Test มีโอกาสคลาดเคลื่อนสูง และหากผู้ใช้เจาะเลือดไม่ถูกวิธี อาจทำให้เกิดการติดเชื้อได้ โดยขณะนี้มีชุด Rapid Antigen Test ขึ้นทะเบียนกับอย. แล้วทั้งหมด 24 ยี่ห้อ จึงทำให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากประชาชนไทยว่า ราคาชุดตรวจนั้นแพงไปสำหรับค่าแรงขั้นต่ำหรือเปล่า เพราะการตรวจด้วยชุด Rapid Antigen Test จะต้องมีการตรวจซ้ำมากกว่าหนึ่งครั้งตามคำแนะนำ ซึ่งแปลว่า หนึ่งคนใช้ไม่ต่ำกว่า 1 ชุด คงต้องรอติดตามต่อไปว่า ทางภาครัฐจะมีการปรับราคาหรือมีมาตรการการเบิกจ่ายออกมารองรับต่อไปหรือไม่

ข้อควรระวังในการใช้งานชุด ตรวจโควิด – 19 แบบ Rapid Test

เก็บรักษาชุดตรวจในอุณหภูมิที่กำหนด และตรวจสอบวันหมดอายุก่อนใช้งาน
เตรียมพื้นที่สำหรับการตรวจที่เหมาะสม ทำความสะอาดพื้นที่ที่จะวางแผ่นตรวจด้วยแอลกอฮอล์
อย่าเปิด หรือฉีกบรรจุภัณฑ์จนกว่าจะใช้งาน
ไม่ใช้อุปกรณ์ หรือตลับทดสอบซ้ำ
การเตรียมตัวก่อนเริ่มตรวจ
ไม่ควรดื่ม หรือทานอาหาร ก่อนการตรวจเชื้ออย่างน้อย 30 นาที
หากเพิ่งมีเลือดกำเดาไม่เกิน 24 ชั่วโมง ให้หลีกเลี่ยงการตรวจไปก่อน หรือให้ตรวจจากรูจมูกข้างที่ไม่มีเลือดกำเดาไหล
หากเจาะจมูก ต้องถอดห่วง หรือจิลที่เจาะจมูกออกก่อนทำการตรวจ พยายามหลีกเลี่ยงการตรวจจากจมูกข้างที่เจาะ

วิธีการใช้ชุดตรวจ Rapid Antigen Test

ล้างมือด้วยสบู่ น้ำสะอาด และเจลแอลกอฮอล์
เริ่มเก็บตัวอย่างเชื้อ ด้วยการใช้ก้านสำลีสำหรับ swab โดยทำตามคำแนะนำที่มากับชุดตรวจอย่างเคร่งครัด เช่น การแหย่จมูก การแหย่ลำคอ กระพุ้งแก้ม เป็นต้น ซึ่งจะหมุนก้านลำสีประมาณ 3 – 4 ครั้ง หรือ 3 วินาที
นำก้านสำลีมาหมุนใส่หลอดที่มีสารละลายตรวจเชื้อ หมุนวนอย่างน้อย 5 ครั้ง หรือ 15 วินาที แล้วบีบสำลีให้แห้งผ่านหลอด ห้ามให้มือสัมผัสกับก้านสำลีหรือสารละลายเด็ดขาด
เมื่อเสร็จแล้วให้นำก้านสำลีทิ้งใส่ซีล และหยดสารละลายลงในแท่นตรวจ ตามจำนวนหยดที่ชุดตรวจกำหนดไว้ รอผล 15 – 30 นาที

วิธีอ่านค่าผลตรวจ

หากตรงตัวอักษร C ขึ้นขีดเดียว แปลว่า ผลตรวจเป็นลบ ( ไม่ติดเชื้อ )
หากตรงตัวอักษร C และ T ขึ้น 2 ขีด แปลว่า ผลตรวจเป็นบวก ( พบเชื้อ )
หากไม่มีขีดที่ตัว C และ T หรือปรากฎแค่ตรง T แปลว่า แผ่นเทสเสีย

กรณีผลเป็นบวก ( พบเชื้อ ) ให้ปฏิบัติ ดังนี้

เข้ารับการตรวจยืนยันผลแบบ RT-PCR ซ้ำที่โรงพยาบาล
ระหว่างนั้นให้กักตัวเองแยกจากผู้อื่น และหลีกเลี่ยงการใช้ของร่วมกัน
แจ้งผู้ใกล้ชิดที่มีความเสี่ยง ให้เข้ารับการตรวจเชื้อ

กรณีผลเป็นลบ ( ไม่พบเชื้อหรือเชื้อมีปริมาณไม่มากพอ ) ให้ปฏิบัติ ดังนี้

หากเป็นผู้ที่สงสัยว่าอาจจะติด ให้ทำการทดสอบซ้ำอีกใน 5 – 7 วัน ในระหว่างนั้นต้องกักตัวแยกจากผู้อื่นเช่นเดียวกับผู้ติดเชื้อ
หากมีอาการของโรคโควิด-19 ให้ทำการทดสอบซ้ำทันที โดยเฉพาะหากมีอาการทางเกี่ยวกับการหายใจ ให้ไปตรวจซ้ำด้วยวิธี RT-PCR ทันที

วิธีทิ้งชุด ตรวจโควิด – 19 แบบ Rapid Test หลังตรวจเสร็จ

ควรใส่ชุดจรวจที่ใช้แล้วลงซีล แล้วทิ้งในถุงขยะแยกจากขยะอื่น ๆ โดยต้องปิดปากถุงขยะให้แน่นหนา และมิดชิด ห้ามไม่ให้ขยะหลุดรอดออกมาได้ เป็นไปได้ควรใส่ขยะในถุงสีแดง เพราะใช้สำหรับใส่ขยะติดเชื้อ หรืออาจแปะป้าย/ทำสัญลักษณ์ ให้รู้ว่าเป็นขยะติดเชื้อ

ในช่วงเวลานี้ การเข้ารับการตรวจหาเชื้อโควิด-19 เป็นเรื่องที่ลำบากมาก เนื่องจากชุดอุปกรณ์ไม่เพียงพอ รวมทั้งความแออัดเบียดเสียดในการรอตรวจ ชุดตรวจ Rapid Antigen Test จึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่ออกมารองรับปัญหาเหล่านี้ แม้จะไม่สามารถการันตีผลได้ แต่อย่างน้อยก็สามารถใช้คัดกรองเบื้องต้นได้ โดยหวังว่าในอนาคต ชุดตรวจเหล่านี้จะสามารถซื้อได้ง่าย และมีราคาที่จับต้องได้สำหรับคนทุกกลุ่มทุกรายได้มากยิ่งขึ้น

อ่านบทความอื่นเพิ่มเติม